Yangi tug‘ilgan chaqaloq bir oziqlantirishda qancha miqdorda ovqatlanishi kerak

Bolalar ovqati shishalarida o‘lchov chiziqlari mavjud. Ko‘krak bilan bunday variant yo‘q. Chaqaloqning qancha sut emganligi va eng muhimi, bu miqdor unga yetarli ekanligini qanday bilish mumkin? To‘g‘ri, ona suti bilan oziqlantirish tabiiy jarayon, ona suti esa chaqaloq uchun eng yaxshi ozuqa, ammo ona o‘z farzandi to‘q ekanligiga va sog‘lom rivojlanish uchun zarur bo‘lgan barcha narsalarni olayotganiga ishonch hosil qilishni xohlaydi. Keling, bunga ishonch hosil qilish va xotirjam bo‘lish uchun qanday mezonlarga e’tibor berish kerakligini ko‘rib chiqaylik.

Ona suti bilan boqilayotgan chaqaloq qancha miqdorda va qay darajada tez-tez ovqatlanishi kerakligini o‘zi his qilayotgandek tuyulishi mumkin. Pediatrlarning chaqaloqni hayotining dastlabki haftalarida talabiga qarab emizishni tavsiya etishlari bejiz emas. Bu to‘g‘ri, ammo qisman, ya’ni, ona uchun kichkintoyining qancha ovqat yegani, to‘qligini tushunish juda muhim. Chunki sut yetishmasligi nafaqat bolaning vazniga, balki immuniteti va umumiy sog‘ligiga ham ta’sir ko‘rsatishi mumkin. Haddan tashqari ovqatlanish esa qayt qilishni keltirib chiqaradi va qorindagi sanchiqlarni zo‘raytiradi.

Chaqaloqning aynan qancha sut ichishi, emizish qancha vaqt davom etishi yoki vaznning aniq qancha ortishi kerakligi haqida qat’iy me’yorlar yo‘q. O‘rtacha ko‘rsatkichlar mavjud. Ularga qarab mo‘ljal olish mumkin, lekin shuni unutmaslik kerakki, har bir bola o‘ziga xos. Bir chaqaloqlar ko‘krakni 30 daqiqa so‘rsa, boshqalari besh daqiqada emib bo‘ladi. Ba’zi bolalar tez-tez, ammo oz-ozdan, boshqalari esa uzoq vaqtdan keyin, lekin ko‘proq emadi. Ayrim bolalar me’yorning yuqori chegarasida vazn orttirsa, boshqalari o‘rtacha ko‘rsatkichda qoladi – bularning barchasi normal holat. Eng muhimi, faqat raqamlarga emas, balki bolaning umumiy holatiga e’tibor qaratish lozim. Agar u tetik bo‘lsa, yaxshi emsa va uxlasa – demak, hammasi joyida. Ammo chaqaloqning ahvoli onada xavotir uyg‘otsa yoki savollar tug‘dirsa, buning sababini mustaqil tarzda aniqlashga urinmaslik kerak. Bunday holatlarda darhol pediatr bilan maslahatlashgan ma’qul.

Ovqatlanish hajmi chaqaloqning yoshiga bog‘liq: chaqaloq qanchalik katta bo‘lsa, unga shunchalik ko‘p sut kerak bo‘ladi.

Hayotining dastlabki kunlari

Chaqaloq hayotining ilk kunlarida sut emas, balki oqsil, antitanalar va fermentlarga boy bo‘lgan sarg‘ish rangdagi quyuq og‘iz sutini emadi. Uning hajmi juda oz, ammo bu ovqat hazm qilish jarayonini ishga tushirish va immunitetni qo‘llab-quvvatlash uchun yetarli. Yangi tug‘ilgan chaqaloqning oshqozoni juda kichik – atigi 7-10 ml hajmga ega. Chaqaloqni juda tez-tez – kuniga 12 marta va undan ko‘proq marta emizish zarur, u har emganida taxminan 7-15 ml sut emadi.

Hayotining birinchi haftasi

Chaqaloqning hayotidagi beshinchi kunlarda og‘iz suti o‘tish davri suti bilan almashadi. Chaqaloq oshqozonining hajmi 30-50 ml gacha kengayadi, bu paytda u bir emganida 30-60 ml sut icha oladi. Bolani tez-tez emizish davom etadi, kuniga taxminan 10 marta ba’zan undan ham ko‘proq emiziladi.

Birinchi oy

Bu paytga kelib, ona ko‘kragida sut hosil bo‘lishi barqarorlashadi. Chaqaloq kuchga to‘lib, faolroq emadi. Bir marta emizishdagi o‘rtacha sut miqdori 60-90 ml ni tashkil etadi. Sutning miqdori tana vazniga bog‘liq: chaqaloqning bir kecha-kunduzda emadigan umumiy sut miqdori 700-800 ml ga yetadi. Emizishlar soni kuniga 7-9 martagacha kamayishi mumkin.

1 oylikdan 3 oylikgacha

Ovqatlanishga bo‘lgan ehtiyoj bola bilan birga o‘sib boradi. Endi chaqaloq bir marta emizishda 90-150 ml sut icha oladi, kunlik umumiy miqdor esa taxminan 800-900 ml ni tashkil etadi. Emizishlar soni odatda kamayadi, ammo uzoqroq va to‘yimliroq bo‘ladi. Chaqaloq kuniga 6-8 marta emiziladi.

Bolaga sut yetarli yoki yetarli emasligini tushunish uchun uni har emizishdan oldin va keyin tortish shart emas. Kichkina organizmning quyidagi signallariga e’tibor qarating:

• Chaqaloq ko‘krakni yaxshi emadi, to‘ygach o‘zi qo‘yib yuboradi.
• Emib bo‘lgandan so‘ng tinch va mamnun ko‘rinadi.
• Vazn qo‘shishi me’yorga mos ravishda (haftasiga o‘rtacha 150-200 g).
• Kuniga 6-8 marta yoki undan ko‘p siyadi.
• Ich kelishi muntazam va yumshoq bo‘ladi.

Agar ushbu belgilar kuzatilsa, demak chaqaloqning ovqatlanishi yetarli darajada.

Avvalo, vahimaga tushmaslik lozim. Ko‘pchilik chaqaloqlar tez, ammo to‘yib emadi. Emizishning davomiyligi har doim ham qabul qilingan sut miqdorini ko‘rsatavermaydi.

Ikkinchidan, vazn qo‘shilishiga e’tibor bering. Odatda bolani nazorat qilish uchun oyda 1 marta tarozida tortiladi. Zarurat tug‘ilganda va shifokor tavsiyasiga ko‘ra, haftada 1 marta nazorat tortishlarini o‘tkazish mumkin. Har kuni o‘lchash foydali ma’lumot bermaydi, aksincha faqat xavotirni oshiradi.

Har qanday shubha paydo bo‘lsa, shifokorga murojaat qilishdan tortinmang. Muhim alomatlarni e’tiborsiz qoldirgandan ko‘ra, maslahat olib, xavotirlar behuda ekanligini bilish afzalroqdir. Agar quyidagi belgilarni sezsangiz, albatta pediatrga murojaat qiling:

– bola holsiz bo‘lib qolgan, kam emmoqda;
– siyishi kamaygan (kuniga 5-6 martadan kam);
– vazn o‘zgarmayapti yoki kamaymoqda.

Nimalarni qilmaslik kerak:

– «Har ehtimolga qarshi» qo‘shimcha aralashma berish – bu laktatsiyani buzishi mumkin.
– Emizishdan oldin va keyin tarozida tortish – bu faqat xavotirni kuchaytiradi.
– O‘z farzandingizning jismoniy ko‘rsatkichlarini boshqalarniki bilan taqqoslash.

Ona suti – bola uchun tabiiy ozuqa bo‘lib, aynan shu sababli u go‘dak uchun eng maqbul mahsulotdir. U tarkibini bolaning ehtiyojlariga moslab o‘zgartiradi, uni infeksiyalardan himoya qiladi va yengil hazm bo‘ladi. Bundan tashqari, emizish jarayonining o‘zi kichkintoy uchun shunchaki ovqatlanish usulidan ko‘ra ko‘proq ahamiyatga ega. Ko‘krakka tutilgan bola tinchlanadi, chunki u onasining yaqinligini va himoyalanganligini his qiladi. Ona uchun ham bu daqiqalar muhim, aynan ular farzand bilan mustahkam bog‘liqlik hissini beradi. Shuning uchun laktatsiyani yo‘lga qo‘yishga harakat qilish, dastlabki muvaffaqiyatsizliklardan tushkunlikka tushmaslik va bolani ona suti bilan boqishni saqlab qolishning barcha imkoniyatlari samarasiz bo‘lgan holatdagina sun’iy ovqatlantirish usulidan foydalanish lozim.

Laktatsiya barqaror bo‘lishi uchun quyidagi qoidalarga rioya qilish muhim:

– chaqaloqni ko‘krakka to‘g‘ri qo‘yish;
– ayniqsa dastlabki haftalarda bolaning talabiga binoan emizish;
– yetarlicha dam olish, suv ichish va o‘zingizni parvarishlashni unutmaslik.

Shuni yodda tutingki, ona suti ma’lum bir jadval asosida emas, balki chaqaloqning ehtiyojiga qarab hosil bo‘ladi. Bola qanchalik ko‘p va tez-tez emsa, onaning suti shunchalik ko‘payadi.

Chaqaloqning barcha kerakli narsalarni olayotganining eng ishonchli ko‘rsatkichi – uning ahvolidir. Yaxshi rivojlanayotgan, shirin uxlayotgan, onasiga tabassum qiladigan va dunyoga qiziqish bildirayotgan bolaning och emasligi aniq. Ona suti bilan oziqlantirish – bu siz va chaqalog‘ingiz bir-biringizdan o‘rganadigan jarayon ekanligini yodda tuting. O‘z sezgilaringizga ishoning, kichkintoyingizni kuzating va zarur bo‘lganda shifokorga yoki emizish bo‘yicha maslahatchiga murojaat qilishdan tortinmang.