Bolada aralashmaga allergiya

Rossiya Federatsiyasi MFO bosh pediatri, Rossiya Federatsiyasida xizmat ko’rsatgan shifokor va tibbiyot fanlari doktori Irina Nikolayevna Zaxarova “Meditsinskiy sovet” jurnalida chop etilgan Yuliya Cherednichenko bilan suhbatida qiziqarli ma`lumotlar bilan o’rtoqlashdi. Oziq – ovqat allergiyasi yangi kashfiyot emas, u ilgari, 18-19 asrlarda ham uchragan. Ammo bu atama keyinroq, 1906 yilda paydo bo’lgan. O’shanda avstraliyalik pediatr K. Pirke organizmning oziq-ovqatga noto’g’ri javobini "boshqa harakat" deb atagan (allos – "boshqa", ergon - "harakat"). Ba`zi mutaxassislar bunday kuchli sezgirlikni XXI asrning yuqumli bo’lmagan epidemiyasi deb atashadi. Darhaqiqat, qo’shnilaringiz va tanishlaringizdan allergiya haqidagi hikoyalarni tez-tez eshitasiz. Bolalarning taxminan 8 foizi allergiyaga moyil, ular orasida bolalarning taxminan 30 foizi bir yoshgacha bo’lgan go’daklardir. Rossiyada har 4-bolada allergiya rivojlanishiga moyillik mavjud.

Oziq-ovqat allergiyasi – bu odamning immunitet tizimining mahsulotga (odatda oqsillarga) reaksiyasi. Oziq-ovqatning ba`zi tarkibiy qismlari organizm tomonidan “tan olinmaydi” va u o’zini himoya qilib, ularga antitelalar ishlab chiqaradi. Keling, allergik reaksiya qanday boshlanishini ko’rib chiqaylik. Ammo avval biz kimda allergiya tez-tez paydo bo’lishini muhokama qilamiz: bolalardami yoki kattalardami.

Buning sababi shundaki, chaqaloqning ovqat hazm qilish trakti hali ovqatning yangi tarkibiy qismlarini to’liq yengish va o’zlashtirish uchun o’z ishini yo’lga qo’yishga ulgurmagan. Va umuman olganda, immunitet tizimi va organizm hali yetilmagan. Rossiya Federatsiyasida xizmat ko’rsatgan shifokor I. N. Zaxarova oshqozon-ichak traktining fiziologik yetukligi pepsinning past miqdori, pankreatin fermentlarining faol emasligi va glikoproteinlarning kam ishlab chiqarilishi bilan ifodalanganligini ta`kidladi.

“Sensibilizatsiya” so’zini eshitganmisiz? Bir qarashda murakkab bo’lgan atama immunitet tizimi mahsulotni allergen sifatida “belgilash” jarayonini anglatadi. Keyingi safar odam bir xil yoki o’xshash mahsulotni iste`mol qilganda, allergik reaksiya paydo bo’ladi. U har xil bo’lishi mumkin va qichiydigan toshmalarda ham, nafas olish qiyinlishuvida ham o’zini namoyon qilishi mumkin. Shuni ta`kidlash kerakki, reaksiya qabul qilingan mahsulotning minimal miqdori bilan ham boshlanadi.

Ko’pincha aralash yoki faqat sun`iy oziqlantirishda bo’lgan chaqaloqlarning ota-onalari bolada oziq-ovqat allergiyasi muammosi bilan to’qnashadilar. Bundan tashqari, mahsulot ishlab chiqaruvchisi markasi har doim ham muhim emas. Dorivor bo’lmagan sut aralashmalariga nisbatan murosasizlikning namoyon bo’lishi, ularning aksariyati sigir suti asosida ishlab chiqarilganligi bilan izohlanadi. Sigir suti oqsillari hayotning birinchi yilidagi bolalar uchun eng keng tarqalgan allergen hisoblanadi.

Yuqorida aytib o’tganimizdek, chaqaloq organizmining oqsil tarkibiga (oqsil tarkibiy qismlariga) sezgirligining oshishi immunitet reaksiyalarining boshlanishiga sabab bo’ladi. Ushbu jarayonlar allergik alomatlar paydo bo'lishiga olib keladi. Chaqaloqlarda aralashmaga allergiya boshlanishiga quyidagilar yordam beradi:

• irsiy moyillik – agar ota-onalar va aka-uka va opa-singillarda allergiya bo’lsa – chaqaloq xavfli guruhga kiradi
• sun`iy oziqlantirishga erta o’tish,
• aralashmani noto’g’ri tanlash,
• aralashmaning bir markasidan ikkinchisiga tez-tez asossiz o’tish,

Haqiqiy allergiya va yolg’on allergiya rivojlanish mexanizmlari turlicha bo’lishiga qaramay, ular bir xil alomatlarga ega. Biroq, kasallikning prognozi va davolash usullari sezilarli darajada farq qilishi mumkin. Shuning uchun, agar bolada aralashmaga allergiya belgilari bo’lsa, maxsus tahlillarni o’tkazish bilan tekshiruvdan o’tish kerak.
 

Bolalar aralashmasiga allergiyasi qanday bo’ladi? Uning alomatlari juda xilma-xildir va ko’pincha nomutaxassis uchun ularni tushunish juda qiyin. Yangi tug’ilgan chaqaloqlarda aralashmaga allergiya juda og’ir kechishi mumkin. Mana allergiyaning bir nechta variantlari.

• Teri toshmasi. Qizarish joylari quruq va xiralashgan, yorqin pushti dog’li yoki dog’li populyozli (husnbuzarga o’xshash) toshma bo’lib, uning elementlari birlashishi va odatda qichishi mumkin, bu esa bolani bezovta qiladi. Og’ir holatlarda toshma tananing keng joylariga tarqalishi mumkin, xo’llik va qobiqlar paydo bo’ladi, bola bezovtalanadi, injiqlashadi, yomon uxlaydi va vazn yo’qotadi.

• Oshqozon-ichak traktining buzilishi. Bunga turli xil ko’rinishlar kiradi: qorin shishi va sanchiqlardan diareyagacha, yoki aksincha, ich qotish, tez-tez qayt qilish va qusishgacha.
 

Agar bolada allergiya alomatlari bo’lsa, albatta pediatrga murojaat qilishingiz kerak, chunki tashxisni tekshirish va aniqlash kerak. Aniq choralarni ham shifokor buyurishi kerak. Odatda allergiya bilan kurashish quyidagi yo’nalishlar bo’yicha amalga oshiriladi.

• Ovqatlanishni to’g’rilash. Sigir suti oqsiliga allergiya tashxisi qo’yilganda, bola chuqur oqsil gidrolizatiga asoslangan terapevtik aralashmalar bilan oziqlanishga o’tkaziladi, masalan, Nutrilak Premium Peptidi СЦТ.

• To’g’ri parvarish. Bolaning terisini parvarish qilish uchun gipoalergen seriyadagi maxsus tibbiy va kosmetik mahsulotlardan foydalaning.

• Dori-darmonlar bilan davolash. Qat`iy ravishda shifokor ko’rsatmasi bo’yicha amalga oshiriladi. Dori-darmonlar allergiya sababini yo’q qilmaydi, faqat uning alomatlarini yengillashtiradi.
 

Shunday qilib, endi siz allergiya, shu jumladan quruq sut aralashmalariga reaksiya haqida bir oz ko’proq bilasiz. Xulosa o’rnida, allergiya paydo bo’lganda nima qilish kerakligini tushunishingiz uchun bir nechta foydali tavsiyalar beramiz. Hozir siz do’konda yoki dorixonada turli xil aralashmalarni topishingiz mumkin. Ular orasida asosiy (sog’lom bolalar uchun) va ixtisoslashgan (erta tug’ilganlar uchun, sanchiqlarda, ich qotishida, qayt qilishda) va dorivorlari mavjud. Mahsulotni tanlash uchun shifokor bilan maslahatlashish kerak. Bu ovqatlanishning mumkin bo’lgan reaksiyalarini tushunishga yordam beradi va bolangizni sun`iy oziqlantirish uchun aralashmani optimal ravishda tanlaydi.